Onderzoekers van het Toxicologisch Centrum van de Universiteit Antwerpen duiken regelmatig in het riool. Niet letterlijk, gelukkig. Ze gebruiken stalen van het riool om meer over onze maatschappij te weten te komen. Van levensstijl tot gezondheid: ons rioolwater vertelt meer over ons dan we denken.
Wanneer we stoffen in ons lichaam steken, dan breekt ons lichaam die stoffen af. Dat geldt voor een stuk chocoladetaart, maak ook voor drugs of een virus. Die afbraakstoffen komen wat later in ons toilet terecht, en dus ook in het rioolwater.
Dat zorgt ervoor dat het riool schatten aan informatie bevat over onze maatschappij. Door een staaltje rioolwater te analyseren, kunnen we dus meer te weten komen over de mensen die aangesloten zijn op dat rioolsysteem.
Onderzoekers van het Toxicologisch Centrum tappen een kleine hoeveelheid afvalwater af, net voor het gezuiverd wordt in een waterzuiveringsstation. Om de 10 à 15 minuten valt een kleine hoeveelheid in een bidon. Na 24 uur kunnen de onderzoekers daaruit een staal halen, dat representatief is voor de hele dag.
Vervolgens meten ze de ultrakleine hoeveelheid afbraakstoffen in dat flesje. Het gaat ongeveer om de verhouding van een suikerklontje in een vijver! Dat resultaat vergelijken ze met de hoeveelheid rioolwater en het lokale bevolkingsaantal. Zo komen ze tot een aantal afbraakstoffen per persoon.
Door op verschillende momenten en verschillende plekken stalen te nemen, kunnen onderzoekers bepaalde trends afleiden. Stijgt de consumptie van alcohol op feestdagen? Worden er tijdens de week ook drugs genomen? Is er meer corona in de stad of op het platteland?
We kunnen zelfs internationale vergelijkingen maken. Zo nemen onderzoekers jaarlijks een week lang stalen van het rioolwater in meer dan 100 Europese steden. Die analyseren ze vervolgens op afbraakstoffen van drugs, zoals cocaïne en xtc. Dat geeft een interessant, internationaal beeld van de verspreiding van illegale substanties.
Kortom: rioolwater analyseren is een heel interessante onderzoeksmethode, die voor veel onderzoeken complementair is met bijvoorbeeld interviews of enquêtes. Je hebt in één klap data over een grote populatie én je weet zeker dat de gegevens betrouwbaar zijn. Het riool is dus een heel eerlijke spiegel van onze maatschappij!
Zit je met vragen over drugs of heb je nood aan een luisterend oor? Dan kun je terecht bij de Druglijn (www.druglijn.be of nummer 078 15 10 20), Tele-Onthaal (www.tele-onthaal.be of nummer 106) of Awel (www.awel.be of nummer 102).
Getriggered door dit onderzoek? UAntwerpen bepaalt de toekomst vanuit verschillende perspectieven. Doorzoek de opleidingen in deze interessedomeinen: