Onderzoekers van de Universiteit Antwerpen buigen zich al jaren over onze relatie met digitale media. De methodes van online reclame, de gevolgen van cyberpesten, de gevaren van sexting … Allemaal om onze mentale gezondheid ook online te bewaken.
Heb je je ooit al jaloers gevoeld toen je de Instagram zag van iemand met een schijnbaar perfect leventje? Dan weet je dat sociale media een impact kunnen hebben op je mentale gezondheid. En dat is exact een van de dingen die onderzocht worden door MIOS, een onderzoeksgroep van de Universiteit Antwerpen.
Die onderzoekers bestuderen het effect van digitale media op mensen. Communiceren we anders via Messenger? Hoe gebruiken jongeren Snapchat? Wat zijn de risico’s van het internet voor onze mentale gezondheid? Zo’n vragen tackelt MIOS vaak samen met andere onderzoekers uit internationale netwerken.
Maar MIOS houdt het niet bij studies alleen. De onderzoekers zetten hun inzichten ook om in praktische vertalingen. Websites of artikels over digitale media, bijvoorbeeld. Kreeg je op school ooit een gids over mediawijsheid? Of bekeek je een video over sociale media en reclame? Dan is de kans groot dat je het werk van MIOS zag!
Ondertussen bestaan er ook een podcast die je helpt als je slachtoffer bent van cyberpesten (beluister hem via het linkje verder onderaan). Op die manier wil de onderzoeksgroep jongeren, ouders en leraren informeren en adviseren over thema’s als cyberpesten, online privacy en gaming.
En omdat kinderen steeds jonger hun weg vinden naar het internet, wordt het belangrijker om ze te begeleiden bij hun eerste stappen. Verschillende experts werkten mee aan het boek ‘Alles over sociale media’, dat kinderen op een toffe manier wegwijs maakt in de wereld van sociale media.
Een ander thema dat MIOS aankaart, is sexting. Je hebt er vast al van gehoord: het versturen van seksuele berichtjes of foto’s. Sexting werd de afgelopen jaren steeds populairder. Dat zorgde niet alleen voor plezier, maar ook voor problemen: beelden die ongewild verspreid werden, foto’s die gebruikt werden als chantagemiddel, sexting onder dwang …
Je zou misschien denken dat een universiteit daarom tegen sexting is. Maar bij Universiteit Antwerpen bekijken we de dingen graag anders. Liever dan sexting proberen tegen te gaan, willen we een voortrekkersrol spelen en het veiliger maken.
MIOS werkte daarom samen met verschillende organisaties (zoals Sensoa, Pimento en Child Focus) en Mediawijs, een kenniscentrum van de Vlaamse Overheid, met een handige website over sexting. Daarop ontdekken jongeren antwoorden op allerlei vragen over sexting:
Ook leerkrachten kunnen bij Mediawijs en MIOS terecht voor tools over sexting, zoals een gratis gids of lesmap. Zo bereikt MIOS meer en meer jongeren met tips over veilig sexten, waardoor de kans kleiner wordt dat sexting fout afloopt.
Cyberpesten is een vorm van online agressie met de duidelijke intentie om iemand schade te berokkenen of te kwetsen. De agressie is ernstig door herhaling of door het groot publiek dat meekijkt. MIOS voert ook onderzoek naar online haatspraak. Daarover kwam onderzoeker Aurélie Gilen van UAntwerpen meer vertellen in faqda.
Door zelf te bepalen met wie je bevriend bent en met wie je informatie wil delen, verklein je al deels het risico op cyberpesten. Als jongeren te maken krijgen met cyberpesten, proberen ze dat meestal zelf op te lossen met de middelen die sociale media aanreiken zoals pesterijen rapporteren of melden. Sociale mediabedrijven moeten die klachten dan wel opvolgen en dat gebeurt jammer genoeg niet altijd.
“We willen een voortrekkersrol spelen en het veiliger maken.”
De automatische verwerking van taal speelt een belangrijke rol bij Artificiële Intelligentie (AI). Het gebruik van AI in ‘taalvaardige’ voorspellingsmodellen leidde tot betere automatische vertaling, maar ook betere herkenning van spraak, chatbots en veel andere nieuwe toepassingen van taalverwerking. Textgain, een spin-off van UAntwerpen, is onder meer bezig met computerlinguïstiek en startte een onderzoek om 'hatespeech' automatisch te detecteren op sociale media.
Cyberpesten is moeilijk automatisch op te speuren. Je krijgt vaak valse positieve en negatieve resultaten. Zoek je bijvoorbeeld op scheldwoorden, dan kan je zeggen dat er heel veel aan cyberpesten wordt gedaan op internet. Terwijl het woord 'bitch' ook wel eens in een vriendschappelijke context wordt gebruikt. Bovendien zijn bepaalde vormen van cyberpesten zo subtiel dat ze onder de radar van opsporingssystemen kunnen blijven.
Veel ouders delen foto’s en video’s van hun kinderen online. Maar waarom doen ze dat? Wat zijn de mogelijke risico’s? En wat denken kinderen daar zelf over? Het MIOS-team zoekt naar de antwoorden op die vragen, en probeert op basis van gesprekken met ouders en jongeren advies te geven om sharenting bespreekbaar te maken.
Duik zelf in het academisch onderzoek
Duik zelf in het academisch onderzoek
Meer weten over AI en discriminatie
Getriggered door dit onderzoek? UAntwerpen bepaalt de toekomst vanuit verschillende perspectieven. Doorzoek de opleidingen in deze interessedomeinen: